365 روز سال قلم بر کاغذ و انگشتان بر صفحه کلید می دوند و از همه جا و همه کس می نگارد. از مشکلات و کاستیها، از شادیها و غمهاو... اما آیا کسی هست که از مشکلات یکی از پرمخاطره ترین مشاغل جهان سخن بگوید؟ ایا کسی غصه می خورد که چرا خبر ، نقد و تحلیل جای خود را به دغدغه تامین معیشت داده است؟!

از تدوین اولین قانون در حوزه مطبوعات ایران بیش از یکصد سال می گذرد و تاکنون قوانین متعددی در این باره تدوین و اجرا شده است اما هیچکدام از این ماده ها و تبصره ها ، دستگاه ها را ملزم به تامین معیشت، مسکن و ... خبرنگاران نکرده است.

خبرنگاران تنها گروهی هستند که در 365 روز سال از مشکلات همه افراد در جامعه می گویند و درصدد حل مشکلات مردم و قشرهای مختلف با طرح در رسانه ها هستند . اما یک سده است چنین احساس می شود که کسی نیست تا مشکلات تلاشگران صدیق عرصه رهایی انسان از جهل و بی خبری را منعکس و حل کند.

عدم امنیت شغلی در حرفه خبرنگاری و روزنامه نگاری موجب شده امروز شاهد ظهور چهره هایی در هم ریخته و در عین حال متزلزل از درون این حرفه باشیم. ترس از بیکاری و همچنین نداشتن یک درآمد حداقل و کافی برای گذران زندگی، باعث شده حرفه خبرنگاری دچار ضعف و سستی شود . این کاستی را باید در شرایط به وجود آمده جستجو کرد.

برخی خبرنگاران به خصوص در شهرستانها بعد از 10 سال قلم زدن هنوز نمی تواند به فردای خود امیدوار و مطمئن باشند. بنابراین روحیه ترغیب نیروهای تازه وارد به حضور فعال و جدی تر در این عرصه را ندارند و نمی توانند الگویی مناسب برای نسلهای بعدی خبرنگاران باشند.

امروز کمتر خبرنگاری را می توان یافت که بدون دغدغه مشکلات شخصی، تنها به فکر تهیه اخبار مستند و تحلیل و نقد آنها باشد.

البته این معضل یعنی، تامین نبودن خبرنگار برای امرار معاش خود و خانوده و نداشتن امنیت شغلی موجب شده تا در اغلب موارد سه ویژگی شجاع، نترس و مستقل بودن خبرنگار از دست رفته و خبرنگار و رسانه به دستگاه ها و سازمانها متکی و به نوعی دولتی شوند.این امر منجر به بسته شدن دست رسانه و خبرنگار برای انعکاس ضعف و کاستیها در دستگاه ها شده است.

امروزه متاسفانه هدیه دادن سازمانهای مختلف به خبرنگاران با هدف پنهان کردن ضعف ها و نمایش دادن بخش کنترل شده ای از عملکردها عرف شده است و در این میان خبرنگارانی که این هدایا را می پذیرند، در برخی موارد از نقد دستگاهها و سازمانهای هدیه دهنده چشم پوشی کرده و به " خبربنویس" صرف تبدیل می شوند . تعارف نمی کنیم اما متاسفانه این مسئله در میان رسانه ها بسیار عیان است.

برخی سازمانها نیز با هدف پوشش خبری مثبت و جلوگیری از انتقادهای وارده نشست هایی را همراه با هدیه های غیرمتعارف ترتیب می دهند که خبرنگاران را از رسالت اصلی دور کرده و شان و قداست آنها را زیر سئوال می برد.

البته باید نیم نگاهی نیز به ویژگیهای خبرنگار و رسالت یک خبرنگار در زمان فعالیت در این حرفه داشت تا به رسالت اصلی او که کشف حقایق و تحلیل و محتوای اطلاعات و اخبار است لطمه ای وارد نشود و این در حالی است که اکثر خبرنگاران به تهیه اخباری مبادرت می ورزند که از آنها به عنوان " خبر روابط عمومی" نام برده می شود.

تاثیر مستقیم عدم امنیت شغلی در حرفه خبرنگاری و روزنامه نگاری موجب شده تا وضعیتی پیش آید که بیشتر خشنود کننده مدیران و مسئولان سازمانها و دستگاههایی باشد که قدرت رو در رویی با نقد و انتقاد سالم و سازنده را ندارند.

این در حالی است که اگر رسانه ها و مطبوعات به رسالت اصلی خود که همان پوشش صحیح اخبار، اطلاع رسانی سریع و صحیح، انتقاد سالم و سازنده توجه کنند به طور حتم در بین مخاطبین عام که مردم هستند جایگاه بیشتری داشته و به رسالت اصلی خود عمل می کنند و از تریبون دستگاه ها و سازمان ها به رسانه تاثیر گذار تبدیل می شوند.

یکی دیگر از مشکلاتی که خبرنگاران با آن روبرو هستند وحدت و انسجام خود اصحاب رسانه و مطبوعات است و به نظر می رسد با حفظ این وحدت شاید بتوان بر بسیاری از مشکلات فائق آمد.

بیمه خبرنگاران نیز یکی دیگر از مسائلی است که فکر خبرنگاران را مشغول کرده است. البته یکی سالی است طرحی از وزارت ارشاد در حال اجراست که متاسفانه خبرنگاران با پیچ و خم های زیادی برای دستیابی به آن مواجه هستند.

معطل ماندن یک خبرنگار پشت دربهای بسته روسای سازمانها و همچنین تأخیر در شروع جلسات، عدم دعوت یا دعوت گزینشی از خبرنگار و ارسال اخبار روابط عمومی، بی توجهی و کم توجهی به رسالت خبرنگاران نیز از مشکلات فعالان عرصه خبر است.

به هر حال روز خبرنگار که بیشتر به تجلیل و تکریم از خبرنگاران تعلق دارد فرصت مناسبی برای نقد و بررسی مشکلات این قشر از جامعه است و به نظر می رسد شناخت هرچه بیشتر خبرنگاران و مرور و طرح برخی مسائل و مشکلات دست اندرکاران رسانه ها و آسیب شناسی مسائل این عرصه در ارتقا کمی و کیفی روند اطلاع رسانی در کشور بسیار موثر باشد.

خبرنگاران به عنوان قشری زحمتکش و مظلوم که بیشتر وقت خود را صرف مشکلات و انعکاس اخبار می کنند و کمتر به مشکلات خود می رسند اغلب در روز خبرنگار نیز مورد توجه مسئولان قرار نمی گیرند و برنامه های انجام شده در این روز به خصوص در شهرستانها در شأن خبرنگاران نیست.

نگارندگان خبر به عنوان تلاشگران عرصه قلم و فرهنگ بدون هیچگونه توقعی همواره در جبهه اطلاع رسانی خدمت می کنند، اما متأسفانه هنوز جایگاه واقعی در بین مسئولان ندارند و کمتر مسئولی به عنوان یک مشاور خبره در اطلاع رسانی از خبرنگاران استفاده می کند و این امر همه ساله در روز خبرنگار نمود بیشتری می یابد این در حالی است که در برخی کشورها یک خبرنگار زبده در حد مسئولان کشوری اعتبار دارد و حتی خبرنگاران معمولی و بازاریابان نشریات مورد احترام مسئولان محلی و مردم هستند.

به هر روی امید است با تغییر نگاه مسئولان انتظار خبرنگاران برای روز 17 مرداد و فرصتی برای طرح مشکلات پایان یابد تا فعالان عرصه اطلاع رسانی همه ساله مشکلات تکراری خود را طرح نکنند و همواره به مشکلات فعالان عرصه خبر و اطلاع رسانی توجه ویژه شود.